Taumata Ōhiti Tuatahi He Pānuitanga mō Ngā Whānau

ORO - Taumata Ōhiti Tuatahi He Pānuitanga mō Ngā Whānau (Māori)

Ētahi o ngā āhuatanga ka mau te tangata COVID-19:

  1. He maremare.
  2. He mate pīwa – he kirikā, ka wera, kātahi ka makariri hoki.
  3. He uaua rawa ki te hā ki roto.
  4. He ngēngē te hanga, he taumaha te tinana, he korokoro mamae hoki.

Mō te nuinga, he mate angiangi.

Engari mō ētahi, ka kino te māuiuitanga.

Ki etāhi anō, ka hemo i te kino o te COVID-19.

Ka pā atu te māuiuitanga, inā rā:

Kō atu i te 50 ō tau.

Ka mau rānei he:

  1. Mate rere toto.
  2. Mate ngākau.
  3. Mate huangō me ētahi atu mate pukapuka.
  4. Mate hukahuka.
  5. E whai rongoā ana mō te mate pukupuku me etahi atu mate-ā-toto.
  6. Mate tākihi.
  7. E hapū ana.
  8. Ētahi atu momo mate e whakararu ana i te hauora.

Mēnā e māuiui ana koe, ā, mea ana he mate COVID-19. Me waea atu ki Healthline (0800 358 5453)

Me waea atu ki tō tākuta rānei.

Kaua koe e haere ki tō tākuta, ki te hohipera rānei kei pokea koe e ētahi atu ki te māuiuitanga.

Taumata Tuatahi

Ānei ētahi āhuatanga hei haumaru i a koe me tō whānau mai i te COVID-19:

Nohopuku ki te kāinga.

Mēnā tukuna atu ki waho i tō whare:

  1. Me noho takitahi atu i ngā tangata.
  2. Kia rua mita, rua tapuwaenui rānei te matara ki te tāngata.
  3. Me horoi ō ringaringa i ngā wā katoa.

Mēnā e māuiui ana koe:

  1. Me noho ki tō kāinga. Waea atu ki tō tākuta, ki Healthline rānei, mā rātou koe e tohutohu.
  2. Kia pūmau koe ki te tikanga kia noho wehe tahi.
  3. Kaua e tohatoha te kai me te inu.
  4. Waiho te hongi, te awhi, te kihi me te rūrū.
  5. Whakamahia te kīanga ‘chur bro’, ‘tukia tō tuke’ hei rūrū atu rānei.

Horoi ō ringaringa:

Whakamahia ki te hopi me te wai.

Horoia ō ringaringa kia 20 hēkona te roa. Ki te waiata koe i te waiata ‘Tūtira mai ngā iwi’, ‘Hari huritau’ rānei kia rua ngā wā i a koe e horoi ana ka ea tēnei i te 20 hēkona.

Whakamaroke ō ringaringa, tika tonu ki waenganui i ōu matimati.

Kia kaua e whapakā atu ki tō kanohi. Ki te pā atu koe, me horoi ō ringaringa anō.

Me maremare, tihei rānei ki te whatianga o ōu tuketuke, ki te pepa whengu rānei.

Mō te painga o tōu hauora:

Me pai tō moe, me kaha te inu wai māori, me kaingia i ngā kai huapai.

Me hikoi haere kia purea koe e ngā hau, ēngari kia mahara tonu ki te tikanga o te noho tawhiti, kia rua ngā tapuwaenui atu i te tangata.

Me ārai katoa ēnei tangata ki te werohanga rewharewha, ā, ko:

  • Ngā kaumātua.
  • Ngā tangata e raru ana i ngā mate ngākau, mate hukahuka, mate-ā-ate, mate huangō, mate pukupuku hoki.
  • Ngā wāhine e hapū ana.

Me whakahoutia ngā ārai rongoā a ō tamariki kia haumarutia e rātou.

Kia mau ki ō rongoā katoa. Tērā pea he rerekētanga ki ngā rongoā nā te COVID-19 te take, nō reira, me waea atu ki tō tākuta, māna koe e tohutohu.

Noho wehe i ngā tangata e māuiui ana. Kaua e tohatoha ō kapu me te kai me ēra e māuiui ana.

Me whakamā ake i tō whare.

  1. Ki ngā –pū o ngā tatau, tūpapa, kōrere, ngā wāhi e kaha pā ana i ngā wā katoa, ia rā.
  2. Me whakamā ake i ō waea pūkoro, īpapa, rorohiko hoki.

Kaua e warea, noho pai.

Haere mō te hikoi, kia rua ngā tapuwaenui atu i te tangata.

Katakata mai.
Kia tūpato ki ngā karere teka.
Whakarau atu ki ngā mahi – pūrakau, pukapuka, kēmu, toi, kiriata, māra, whakapapa, maramataka hoki.
Hono ki wairua – karakia/īnoi, whātoro atu ki te ngahere, tō awa, tō moana rānei.

Kia mau te hono ki o whānau me ōu hoa.

Me waea atu.
Whakahono atu mā pukamata, kapoata, me ētahi atu pāpāho pāpori.

Waiho i te awhi atu ki te tangata.

Kaua e awhi atu mēnā kua māuiui koe, tērā atu rānei. Mēnā ka awhi, maumahara kia horoi katoa ngā tangata i mua, ā muri hoki i te piritahi.

Mēnā ka awhi atu koe ki te tamaiti e māuiui ana, horoi katoa ō kōrua ringaringa kia mā, kaua e piritahi kia roa atu i te 15 miniti.

Mēnā he kaumātua, he pakeke me he tamariki e noho ana ki tō whare:

Mēnā taea, me moe wehe ngā kaumātua ki ō rātou ake rūmamoe.

Horoi ō ringaringa mātua rā i tō taenga mai ki te kainga.

Me rua ngā tapuwaenui te tawhiti kō atu i ēra atu.

Kaua e noho piritata, me kō mai i te rua tapuwaenui mō te nuinga o te 15 miniti.

Kia horoi katoa ngā ringaringa ā ngā tangata e noho nei te whare ki te hopi me te wai, kia whakamaroke kia mā hoki.

Kaua mā te kaumātua e tiaki ngā tamariki i te mea, ka taea e ngā tamariki ki te pokea te māuiuitanga ki ngā kaumātua.

Kia matāra ki te taumata ōhiti tuarua.

Ko te hunga kaumātua me ngā tangata e mau nei i ngā mate hauora, ka tohungia kia nohopuku ki te kāinga.

Mēnā e noho ana te kaumātua ki tō taha, me whakaaro ake:

Ka ahatia e koe hei haumaru i a rātou i te wā ka hoki mai koe ki te kāinga? Ka taea te kaumātua kia noho i tō rātou ake rumamoe kotahi?

Mēnā e noho ana te kaumātua ki a rātou anō kāinga, whakaaro ake:

Ka pēhea koe e āhei kua whai rātou i ngā kai me ngā hiahia mai i ngā toa hokohoko?

Ka pēhea koe e hono atu ki a rātou i te wā wehe tahi?

Kei a rātou te nuinga o a rātou rongoā?

He aha ētahi anō hiahia e āhei rātou ki te nohopuku?

Scroll